Hoe sterk zijn magneetvelden van hoogspanningslijnen en hoe breed is de magneetveldzone?
N.B.: eind april 2023 heeft de Rijksoverheid het bevoegd gezag ruimtelijke ordening (gemeenten, provincies en het Rijk) en de netbeheerders voor elektriciteit per brief geïnformeerd over de herijking van het voorzorgbeleid (zie ons nieuwsbericht Voorzorgbeleid voor magnetische velden bij elektriciteitsvoorzieningen).
Wij doen ons best om de informatie op deze webpagina zo snel mogelijk hierop aan te passen.
De stroom door de draden van een hoogspanningslijn veroorzaakt een magneetveld. De sterkte van het magneetveld hangt onder meer af van de hoeveelheid stroom die door de draden gaat, van de onderlinge afstand tussen de draden en van de volgorde waarin de draden aan de mast hangen. Daarnaast speelt de afstand tussen jou en de draden een belangrijke rol. Hierdoor kan de veldsterkte per hoogspanningslijn verschillen. De magneetvelden zijn het sterkst direct onder de draden, op het punt tussen twee masten waar de draden het laagst boven de grond hangen. Hoe groter de afstand tot de hoogspanningslijn, des te zwakker is het magneetveld.
Wat is de magneetveldzone?
De magneetveldzone van een hoogspanningslijn is het gebied links en rechts van een bovengrondse hoogspanningslijn waar het magneetveld gemiddeld over een jaar sterker is dan 0,4 microtesla. Het begrip magneetveldzone wordt alleen gebruikt voor bovengrondse hoogspanningslijnen en niet voor andere onderdelen van het elektriciteitsnetwerk.
Wij doen ons best om de informatie op deze webpagina zo snel mogelijk hierop aan te passen.
De stroom door de draden van een hoogspanningslijn veroorzaakt een magneetveld. De sterkte van het magneetveld hangt onder meer af van de hoeveelheid stroom die door de draden gaat, van de onderlinge afstand tussen de draden en van de volgorde waarin de draden aan de mast hangen. Daarnaast speelt de afstand tussen jou en de draden een belangrijke rol. Hierdoor kan de veldsterkte per hoogspanningslijn verschillen. De magneetvelden zijn het sterkst direct onder de draden, op het punt tussen twee masten waar de draden het laagst boven de grond hangen. Hoe groter de afstand tot de hoogspanningslijn, des te zwakker is het magneetveld.
Wat is de magneetveldzone?
De magneetveldzone van een hoogspanningslijn is het gebied links en rechts van een bovengrondse hoogspanningslijn waar het magneetveld gemiddeld over een jaar sterker is dan 0,4 microtesla. Het begrip magneetveldzone wordt alleen gebruikt voor bovengrondse hoogspanningslijnen en niet voor andere onderdelen van het elektriciteitsnetwerk.
De magneetveldzone van een bovengrondse hoogspanningslijn is het gebied waar het magneetveld sterker is dan 0,4 microtesla (gemiddeld over een heel jaar).
De afstand tot de hoogspanningslijn wordt gemeten vanaf het punt midden onder de hoogspanningslijn (de hartlijn) tot de grens waar het magneetveld gemiddeld over een jaar zwakker wordt dan 0,4 microtesla.
Er heerst soms verwarring over wat precies met de breedte van de magneetveldzone wordt bedoeld en met de minimale afstand die geadviseerd wordt tussen de hoogspanningslijn en woningen, scholen in het beleidsadvies hoogspanningslijnen. De breedte van de magneetveldzone is de totale breedte tussen de 0,4 microtesla-grenzen links en rechts van de hoogspanningslijn. De minimale afstand die geadviseerd wordt tussen de hoogspanningslijn en een woning is de helft van deze breedte. Alleen als het magneetveld links en rechts verschillend van sterkte is, kan de minimale afstand aan de linker en rechterkant meer of minder dan de helft van de totale breedte zijn.
De afstand tot de hoogspanningslijn wordt gemeten vanaf het punt midden onder de hoogspanningslijn (de hartlijn) tot de grens waar het magneetveld gemiddeld over een jaar zwakker wordt dan 0,4 microtesla.
Er heerst soms verwarring over wat precies met de breedte van de magneetveldzone wordt bedoeld en met de minimale afstand die geadviseerd wordt tussen de hoogspanningslijn en woningen, scholen in het beleidsadvies hoogspanningslijnen. De breedte van de magneetveldzone is de totale breedte tussen de 0,4 microtesla-grenzen links en rechts van de hoogspanningslijn. De minimale afstand die geadviseerd wordt tussen de hoogspanningslijn en een woning is de helft van deze breedte. Alleen als het magneetveld links en rechts verschillend van sterkte is, kan de minimale afstand aan de linker en rechterkant meer of minder dan de helft van de totale breedte zijn.
Breedte van magneetveldzones
De magneetveldzone is over het algemeen breder voor hoogspanningslijnen met een hogere spanning. Hieronder zie je de breedte van magneetveldzones voor verschillende soorten hoogspanningslijnen. De afstand in de tabel is de halve zonebreedte: vanaf het midden van de lijn tussen masten naar de buitenrand van de magneetveldzone. In de tabel staan minimale en maximale afstanden (halve zonebreedtes) voor alle lijnen met dat spanningsniveau.
De indicatieve zonebreedte van elke hoogspanningslijn afzonderlijk is te vinden in de Netkaart van het RIVM. Hier zijn ook de zonebreedtes te vinden van combinaties van hoogspanningslijnen.
De sterkte van het magneetveld en omvang van de magneetveldzone bij verschillende soorten hoogspanningslijnen (minimale - maximale afstanden van de halve zonebreedte)
Nieuwe masten: smallere magneetveldzone
Voor nieuwe hoogspanningslijnen wordt tegenwoordig een nieuw type mast gebruikt. Deze worden Wintrack-masten genoemd. De magneetveldzone van deze nieuwe masten is smaller dan bij de traditionele masten. Een Wintrack-mast bestaat uit twee buismasten vlak naast elkaar. De draden zijn anders opgehangen dan bij de traditionele Donau-masten, waardoor de magneetveldzone smaller is. Dat is ook te zien in de tabel. Daardoor is het makkelijker om een geschikt tracé te zoeken voor een hoogspanningslijn in dichtbevolkte gebieden.
De magneetveldzone is over het algemeen breder voor hoogspanningslijnen met een hogere spanning. Hieronder zie je de breedte van magneetveldzones voor verschillende soorten hoogspanningslijnen. De afstand in de tabel is de halve zonebreedte: vanaf het midden van de lijn tussen masten naar de buitenrand van de magneetveldzone. In de tabel staan minimale en maximale afstanden (halve zonebreedtes) voor alle lijnen met dat spanningsniveau.
De indicatieve zonebreedte van elke hoogspanningslijn afzonderlijk is te vinden in de Netkaart van het RIVM. Hier zijn ook de zonebreedtes te vinden van combinaties van hoogspanningslijnen.
| hoogspanningslijn met spanning in kilovolt (kV) | afstand in meters (m) tussen de rand van de magneetveldzone en het punt midden onder de hoogspanningslijn. Minimale - maximale afstand |
| 50 kV | 50 |
| 110 kV | 30 - 85 |
| 150 kV | 35 - 140 |
| 220 kV | 50 - 140 |
| 380 kV Donaumast | 75 - 150 |
| 380 kV Wintrackmast | 60 - 70 |
De sterkte van het magneetveld en omvang van de magneetveldzone bij verschillende soorten hoogspanningslijnen (minimale - maximale afstanden van de halve zonebreedte)
Nieuwe masten: smallere magneetveldzone
Voor nieuwe hoogspanningslijnen wordt tegenwoordig een nieuw type mast gebruikt. Deze worden Wintrack-masten genoemd. De magneetveldzone van deze nieuwe masten is smaller dan bij de traditionele masten. Een Wintrack-mast bestaat uit twee buismasten vlak naast elkaar. De draden zijn anders opgehangen dan bij de traditionele Donau-masten, waardoor de magneetveldzone smaller is. Dat is ook te zien in de tabel. Daardoor is het makkelijker om een geschikt tracé te zoeken voor een hoogspanningslijn in dichtbevolkte gebieden.
Vergelijking van de magneetveldzone van nieuwe Wintrack-masten en traditionele Donau-masten.