Blootstellingslimieten en veiligheid van elektromagnetische velden

Het overgrote deel van de wetenschappers is van mening dat de blootstelling aan elektromagnetische velden veilig is, mits deze onder de blootstellingslimieten blijft.

Regelgeving verplicht fabrikanten deze blootstellingslimieten te gebruiken om aan te tonen dat hun producten veilig zijn voor wat betreft elektromagnetische velden. Ook bedrijven die netwerken aanleggen voor elektriciteit en mobiele telefonie gebruiken deze blootstellingslimieten om aan te tonen dat hun installaties veilig zijn.

De aanbevelingen voor blootstellingslimieten zijn gebaseerd op aangetoonde gezondheidseffecten in onderzoek. Vanwege de wetenschappelijke onzekerheid, de nauwkeurigheid waarmee de blootstelling gemeten kan worden en de verschillen in gevoeligheid tussen mensen is er een veiligheidsmarge opgenomen in de blootstellingslimieten, namelijk een reductiefactor van 50. Dat betekent dat de blootstellingslimieten 50 keer lager zijn dan laagste waarde waarbij in onderzoek gezondheidseffecten optraden. Deze veiligheidsmarge van 50x kan gezien worden als een beschermende maatregel.

Enkele wetenschappers zijn van mening dat de blootstellingslimieten uit voorzorg verder omlaag moeten, omdat het International Agency for Research on Cancer (IARC) aangeeft dat de velden mogelijk kankerverwekkend zijn. Het toepassen van voorzorgmaatregelen is echter een politieke keuze. De Nederlandse overheid adviseert lokale overheden en netbeheerders alleen voor bovengrondse hoogspanningslijnen voorzorgmaatregelen toe te passen.

Mensen die van mening zijn dat de blootstelling aan elektromagnetische velden toch schadelijk zou kunnen zijn, kunnen zelf maatregelen treffen om hun eigen blootstelling te verminderen.

De blootstellingslimieten die in Nederland gelden zijn gebaseerd op de aanbevelingen van de International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (ICNIRP). Deze commissie bestaat uit gerenommeerde en onafhankelijke wetenschappers in het vakgebied van elektromagnetische velden en gezondheid. Deze wetenschappers bestuderen alle relevante wetenschappelijke literatuur en bepalen aan de hand van deze gegevens boven welk niveau van blootstelling gezondheidseffecten zijn waargenomen. Voor de vaststelling van de limieten waaraan mensen zouden mogen worden blootgesteld wordt door de ICNIRP een reductiefactor van 50 toegepast ten opzichte van het niveau waarboven gezondheidseffecten kunnen optreden. Deze reductiefactor van 50 is een veiligheidsmarge om rekening te houden met de wetenschappelijke onzekerheid, de (on)nauwkeurigheid waarmee de blootstelling gemeten kan worden en de verschillen in gevoeligheid van mensen. Zolang de blootstelling van mensen onder deze limieten blijft kan worden aangenomen dat geen (aangetoonde) gezondheidseffecten zullen optreden en dat deze blootstelling veilig is.

Veiligheid is de mate van afwezigheid van mogelijke oorzaken van een gevaarlijke situatie of de mate van aanwezigheid van beschermende maatregelen tegen deze mogelijke oorzaken. Veiligheid is een relatief begrip, aangezien niets onder alle omstandigheden volledig zonder risico is. Om de veiligheid te waarborgen bestaat er regelgeving. Zo moeten bijvoorbeeld gebouwen voldoen aan allerlei brandveiligheidseisen om in geval van brand het aantal slachtoffers en de schade te minimaliseren. Voor elektromagnetische velden geldt dat, gezien de veiligheidsmarge van 50 in de blootstellingslimiet, een blootstelling als veilig mag worden beschouwd als deze lager is dan de blootstellingslimiet.